فرمانده کارخانجات نداجا خبر داد؛ رصد ساخت‌وسازهای دریایی آمریکا و رژیم صهیونیستی
ناخدا فاضل‌نیا گفت: می‌دانیم آمریکا برای سال ۲۰۳۵ چه شناوری را طراحی کرده است.
یک فرمانده جوان ۴۷ ساله و از خطه دلیرمردان لرستان که توانسته نه تنها از پایین‌ترین بخش‌های فنی نیروی دریایی پله‌پله پیشرفت کند تا به فرماندهی کارخانجات نداجا برسد که در کنارش کسب دانش را نیز فراموش نکرده و بعد از لیسانس و فوق‌لیسانس فنی، دکترای مدیریت استراتژیک هم کسب کرده تا در این حوزه نیز صاحب‌نظر باشد.
امیردریادار دوم عباس فاضلی‌نیا در صبح یک روز گرم آبان ماهی از نظر ما و خنک و مطبوع از نظر کارکنان کارخانجات، پذیرای گروه خبری ویژه نامه جهش امنیت دریایی شد تا در اتاقی زیبا و چوب‌کاری شده با پنجره‌هایی بزرگ که از آنجا همه محوطه کارخانه و جنب‌وجوش در آن قابل مشاهده است، از آنچه کف میدان اصلی تولید و ساخت‌وساز در نیروی دریایی ارتش می‌گذرد برای ما بگوید. از روند رو به رشد این کارخانجات، از ساخت شناور‌های کوچک و تعمیرات ناوشکن قهرمان سبلان تا ساخت جماران به عنوان اولین ناوشکن ایرانی و پس از آن ساخت ناوشکن سهند و تعمیرات خارق‌العاده زیردریایی‌ها و اقدامات دیگری که هر کدام می‌تواند در این شرایط اقتصادی و تحریمی ایران یک شاهکار به شمار رود.
برای شروع بفرمایید مجموعه کارخانجات نیروی دریایی از چه زمانی ایجاد شد و چه تحولاتی را گذرانده است؟
کار ساخت و تجهیز کارخانجات از سال ۱۳۵۲ شروع و در اواخر سال ۵۵ بخش اصلی کار تمام شد. با شروع انقلاب اسلامی تمامی مستشاران خارجی حاضر در کارخانجات که در حال اتمام و تکمیل دستگاه‌ها بودند، آنجا را ترک کردند، اما به حول و قوه‌الهی پرسنل ایرانی مجموعه کارخانجات این مجموعه را عملیاتی کردند به گونه‌ای که از همان ابتدای شروع جنگ، کارخانجات نقش پررنگی را در آماده‌سازی یگان‌های شناور داشتند. حتی در سانحه‌ای که آمریکا علیه ناو سبلان ما ایجاد کرد و صدمات شدیدی هم داشت، تعمیرات سبلان در کارخانجات نداجا صورت گرفت که موجب شگفتی خود آمریکایی‌ها شد. فرایند رشد و پیشرفت کارخانجات به همین ترتیب ادامه پیدا کرد تا به دستور رهبری برای ساخت ناوشکن رسیدیم. ناوشکن جماران نیز در همین مجموعه کارخانجات در سال ۱۳۸۸ متولد شد و اولین ناوشکن ساخت ایران نام گرفت. ناوشکن سهند مدت زمان خیلی کمتری نسبت به جماران داشت. همچنین به زودی شاهد الحاق اولین ناو موشک‌انداز کلاس پیکان به نام زره به ناوگان جنوب خواهیم بود که تست‌های دریایی آن هم با موفقیت بسیار بالا انجام شده و حتی از لحاظ سرعت، دقت و تجهیزات از نمونه‌های قبلی که ساختیم بالاتر است. کلا فرایند پیشرفت فن‌آوری در نیروی دریایی ثابت نیست یعنی نمونه بعدی، زره به مراتب پیشرفته‌تر خواهد بود.
مثلا در همین ناوشکن جماران، تکنولوژی آن با سهند قابل قیاس نیست یعنی متناسب با تهدیدات روز و آینده‌نگری تا سال ۲۰۳۵ خودمان را به روز نگه می‌داریم. ما از همین امروز با توجه به رصد دقیقی که در حوزه ساخت شناور‌های سطحی و زیرسطحی دشمنان خود در کل دنیا داریم عمل می‌کنیم. ما راهبرد‌های آمریکا را تا سال ۲۰۳۵ به دقت بررسی کردیم. برنامه‌های ساخت و تولید شناور‌های سطحی در آمریکا، رژیم صهیونیستی، عربستان و… به دقت توسط ما رصد می‌شود یعنی می‌دانیم آمریکا برای سال ۲۰۳۵ چه شناوری را طراحی کرده و متناسب با این تهدیدات ما برنامه ۱۴۱۴ خودمان یا ۲۰۳۵ را بستیم و اینکه ما در ۱۴۱۴ چه شناوری و با چه فن‌آوری باید داشته باشیم که پاسخگوی این تهدیدات باشد. اگر آن‌ها در حوزه موشک کروز کاری می‌کنند ما در حوزه پدافند نقطه‌ای و دفاع نقطه‌ای به مراتب با یک سرعت تصاعدی پیشرفت کردیم.
این توان علمی، مالی و نیازمندی در نیروی دریایی ما وجود دارد تا بتوانیم با پیشرفت‌های دشمن خودمان را هماهنگ کنیم؟
نیروی دریایی یک نیروی تجهیزات‌محور است و ما اگر می‌خواهیم در حوزه فن‌آوری حرفی برای گفتن داشته باشیم نیاز است که دانش‌مان به روز باشد. امروز شناوری که نیروی دریایی و وزارت دفاع می‌سازد همه چیزش بومی است یعنی اگر قبلا سامانه‌ای را روی جماران داشتیم دیگر روی سهند استفاده نمی‌کنیم و آنچه متناسب با تهدیدات و فن‌آوری روز است را نصب می‌کنیم مثلا الان اتاق عملیات سهند و جماران قابل مقایسه نیستند و حتی مدعی هستم ناوشکن‌های ناتو همین امکانات سهند را دارند. این نزدیک بودن لبه دانش برای مجموعه کارخانجات باید حفظ شود.
اگر امروز چیزی را مبتنی بر دانش گذشته بسازیم پاسخگوی نیاز ما نیست یعنی هزینه را هدر داده‌ایم. باید چیزی بسازیم که برای چند سال آینده حرفی برای گفتن داشته باشیم. برای همین در همه طراحی‌ها چند شاخص مشخص کردیم اول اینکه اشکالات و نواقص نمونه‌های قبلی باید رفع شود؛ دوم اینکه تولید مبتنی بر تهدیدات آینده باشد و سوم اینکه کاملا و صددرصد بومی باشد. ما اصلا شعار نمی‌دهیم، تحریم‌ها برای ما خنده‌دار است. در همین کارخانجات، سونار می‌سازیم که از صفر تا صد ایرانی است، موشک و اژدر می‌سازیم که از صفر تا صد ایرانی است. این تحریم و تهدیدات انصافا روی ما تاثیری نداشته و سرعت ما بیشتر شده که کمتر نشده است. سرعت تعمیرات اساسی زیردریایی نوح که پیچیده‌ترین و بالاترین فن‌آوری در آن قرار گرفته به مراتب از طارق بیشتر بوده است. تعداد کشور‌هایی که فن‌آوری تعمیرات زیردریایی‌های سنگین را دارند به تعداد انگشتان یک دست هستند در حالی که ما که الان چنین می‌کنیم یعنی از بدنه سخت و نرم تا تجهیزات رانش و تسلیحات و… را خودمان انجام می‌دهیم. ما زیردریایی طارق را تعمیرات اساسی کردیم و سرعت تعمیرات زیردریایی نوح دوبرابر سرعت تعمیرات طارق در این ۳ سال بوده و در ۷ آذر دستاورد‌هایی را رونمایی می‌کنیم که دقیقا در اوج تحریم‌ها ساخته شده‌اند.
با شرایط تحریمی ما، این دانش را از کجا می‌گیرید؟
ما یک فرایندی را در یک بازه زمانی طی کردیم. در تعمیرات اساسی طارق، کار مشترکی با روسیه انجام دادیم، اما در زیردریایی نوح هیچ کمکی حتی یک نفر از روسیه نگرفتیم در حالی که تجهیزاتش باید ساخته می‌شد. ما نمایشگاهی گذاشتیم و مراکز علمی و دانشگاهی را دعوت و تجهیزات مورد نیاز را عرضه کردیم الان پس از گذشت یک سال با هر کدام که قرارداد بستیم با وجود تست‌های بسیار سختگیرانه زیردریایی، هر قطعه‌ای که ساختند تست‌های موفقی داشتند.
بالغ بر ۹۰ درصد قطعات مورد نیاز ما را ساختند و تست هم شدند. این نشان می‌دهد جوان‌ها و شرکت‌های دانش‌بنیان ما هم جهشی در حوزه علمی داشتند مضاف بر اینکه خود مراکز صنعتی پیشرفت کردند. الان ما در سطح کارخانجات به وفور دکتری و کارشناسی ارشد داریم یعنی به شرایط فعلی قانع نشدیم. حتی دپارتمان طراحی کارخانجات آمریکا را بررسی کردیم و بر اساس نیاز‌های خودمان دپارتمان طراحی کردیم و انواع متخصصان را برای این کار آوردیم. پایان‌نامه‌های مرتبط با پروژه‌های خودمان را مورد حمایت قرار دادیم و از دانشگاه نوشهر هم برای ایجاد رشته‌های جدید یا تدوین کارشناسی ارشد در برخی رشته‌ها استفاده کردیم.
با توجه به حجم کوچک کشتی‌سازی ما، به لحاظ اقتصادی هم ساخت این قطعات به صرفه بود؟
قیمت تمام‌شده قطعات ایرانی به مراتب کمتر از نمونه خارجی است شاید قاطعانه بتوانم بگویم حداقل یک‌دهم قیمت خارجی است. اینطور نیست که یک قطعه را به شرکتی بدهیم و بگوییم یک عدد بسازد. مثلا در پروژه تعمیرات اساسی زیردریایی نوح، یک قطعه‌ای که مورد نیاز است حداقل یک کارخانه را ۳ ماه درگیر خودش می‌کند در حالی که یک‌سری قطعات هم داریم که الان یک سال است ۱۰ کارخانه در حال تولید هستند. مثلا قطعه‌ای داریم که باید ۳ هزار عدد از آن تولید شود، چون فن‌آوری خاص است حتی سامانه‌ها هم یک‌سری زیرسامانه دارند که حداقل یک سال برای تولیدش درگیر می‌شوند. الان بالغ بر ۱۰۰ شرکت در حال کار با ما هستند. از سوی دیگر نیروی دریایی با این کار اشتغال‌زایی بسیار خوبی را ایجاد کرده.
همین الان در کارخانجات سرعت تولید را بالا بردیم و واقعا یک جهش در تولید داشتیم که پرسنل خودمان پاسخگو نبودند و از سطح بندرعباس کسانی که می‌توانستند در حوزه‌های مختلف کار کنند چند صد نفر را جذب کردیم و این یعنی اشتغال جدید. جوشکار، برق‌کار، لوله‌کش و… آمدند. در همین زیرسطحی نوح بالغ بر ۳۰ شرکت با ما قرارداد سنگین دارند و یک سال است قطعه تولید می‌کنند. حساب کنید چند نفر در این شرکت‌ها درگیر شدند و اشتغال برایشان ایجاد شده؟ هیچ چیزی در زیردریایی نداریم که بگوییم معطل هستیم تا وارد کنیم و پیچیده‌ترین قطعاتی که زمانی تصور ساختش را هم نداشتیم امروز توسط شرکت‌های ایرانی ساخته می‌شود.
الان چه پروژه‌هایی را در کارخانجات در دست تعمیر یا ساخت دارید؟
در مجموعه کارخانجات ناو موشک‌انداز زره در کلاس پیکان را ساختیم و ناو طلاییه را در حال ساخت داریم که رو به اتمام است و در حال نصب تجهیزات هستیم. طلاییه به لحاظ ظاهری مثل جماران و سهند است، اما هزینه‌اش دوبرابر آنهاست، چون ویژگی‌های خاصی دارد که نسبت به ناوشکن‌ها متمایز شده است. در کنارش ناو آموزشی خلیج فارس یا پروژه لقمان را داریم که اوج فن‌آوری ما در حوزه ساخت ناوشکن به شمار می‌رود و به مراتب از ناوشکن‌های کلاس موج بزرگتر است. ناوشکن جماران ۱۲۰۰ تن وزن دارد، اما لقمان وزنش سه‌برابر است به طوری که سنگین‌ترین بلوک آن که الان ساخته هم شده ۵۰۰ تن وزنش است در حالی که باید ۹ بلوک دیگر هم بسازیم. در این زمینه هیچ گلوگاه فنی نداشتیم.
کسی که شناور ۳۵۰۰ تنی می‌سازد حتما در فن‌آوری پیشرفت‌های زیادی داشته، چون محاسبات خطوط بدنه و رانش متفاوت است و، چون به این دانش رسیدیم الان کاملا در حوزه ساخت ناوشکن در هر اندازه‌ای هیچ مشکلی نداریم. ناوشکن دنا را هم در مجموعه وزارت داریم که نسبت به سهند در بحث کنترل فرماندهی و در بحث‌های آفندی و پدافندی قوی‌تر است مضاف بر اینکه می‌تواند در حوزه آفندی موشک‌های کروز بردبلند را داشته باشد در کنارش پدافند هوایی و سامانه‌های کنترل فرماندهی قوی‌تری دارد، سامانه‌های خودحفاظتی قوی‌تر شده، سامانه کنترل آتش آن دقیق‌تر و قوی‌تر است و رانش بهبود پیدا کرده. در دنا سامانه‌های اخلال و فریب ما به مراتب پیشرفته‌تر شده و به همین شکل متناسب با سرعت فن‌آوری این سامانه‌ها نمونه‌های جدیدتر هم خواهند داشت. ما در حال ساخت ۲ یدک‌کش سنگین در شمال و یکی در کارخانجات هم هستیم.
یدک‌کش سیروان در کارخانجات نداجاست که موتور‌های قوی دارد و قوی‌ترین یدک‌کش نیروی دریایی است که به زودی الحاق می‌شود. مین‌روب صبا هم رو به اتمام است که عملیات مین‌روبی انجام می‌دهد. این اولین مین‌روب با فن‌آوری جدید ماست که سازه و تجهیزات خاصی دارد و در آینده نزدیک الحاق خواهد شد. الان همه توپ‌ها و اژدر‌های ما صددر صد بومی هستند. با همکاری وزارت دفاع توپ ۷۶ میلی‌متری ساختیم و نصب می‌کنیم. همه اژدر‌های شناور‌های سطحی و زیرسطحی کاملا بومی هستند و ما هم هرچه شلیک کردیم موفق بودند. موشک زیردریایی جاسک ۲ را تولید کردیم و تستش را دیدید که به هدف زد.
پیشرفت ایران را در مورد موشک‌های کروز دریایی چگونه ارزیابی می‌کنید؟
تولید موشک توسط وزارت دفاع انجام می‌شود و یک سیر پیشرفت خوبی را طی کرده است. وابستگی‌های خارجی به تدریج قطع شده و در تولید موشک‌های بومی نیز چه به لحاظ دقت و چه به لحاظ برد این‌ها سیر صعودی و پیشرفت را داشتند. الان الحمدا… ما آزمایشات موشک‌های کروز بردبلند را با موفقیت انجام داده‌ایم و این پروسه مدام سیر خودش را طی می‌کند. البته در دنیا هم موشک کروزی نداریم که اختلاف بردش با ما فاحش باشد. الان اگر موشک‌های کروز فرانسه، انگلیس و آمریکا را ببینید توانشان در همین حدود ماست، چون با طبیعت آمیخته و باید مسائل طبیعی را در دریا حل کنیم.
در حوزه موشک‌های عمودپرتاب در شناور‌ها در چه سطحی هستیم؟
ایران به این فن‌آوری دست پیدا کرده و در دستور کار ما قرار دارد. امیدواریم نمونه اول این نوع موشک‌ها را هم به زودی روی یکی از ناوشکن‌های ایران نصب کنیم.
برنامه‌ای برای ساخت ناوشکن جدید در جنوب داریم؟
بله داریم. الان بعد از الحاق ناوشکن دنا، ناو طلاییه را برای تکمیل و الحاق داریم و بعد از آن یک ناوشکن جدید در وزارت دفاع در دست ساخت است که شروع شده و پیشرفت فیزیکی هم داشته به گونه‌ای که کاسه ناوشکن تولید شده و به سمت نصب تجهیزات می‌رویم.
تجهیزات و فن‌آوری‌های تولید و ابزار و ماشین‌آلات شما چقدر به روز شده و آیا جوابگوی نیاز امروزتان در کارخانجات است؟
کارخانجات مجموعه‌ای است که باید متناسب با فن‌آوری‌ها و تولیداتش جلو برود و در این مسیر ابزار اهمیت خیلی زیادی دارد. یکی از پروژه‌های ملی و بزرگی که امیر خانزادی کمک کرد و انجام شد خرید سینکرولیفت ۴ هزار تنی بود که در چند ماه آینده نصب می‌شود. این سینکرولیفت می‌تواند شناور‌های بزرگی مثل لقمان را از آب بالا بکشد و این برای ما که ظرفیت داک خشک محدودی داریم مهم است. سینکرولیفت مثل یک آسانسور عمل می‌کند و می‌تواند شناور را از آب بگیرد و روی ریل بگذارد و سپس با ریل به فضای بزرگی به اسم پارکینگ ببرد که در این صورت ظرفیت ما را در یک زمان کوتاه ۱۰ برابر می‌کند. به نظر من یک انقلاب بزرگ را در حوزه ساخت و تعمیرات در کارخانجات شاهد خواهیم بود. در بقیه دستگاه‌ها و تجهیزاتی که مورد نیاز کارخانجات است مدام به روز شده‌اند، چون تولید ما بیشتر شده، زمانی یک جماران را می‌ساختیم و الان چند پروژه در حال ساخت یا تعمیر داریم.